معرفی اجمالی روش تحریک مغناطیسی مغز و یا  TMS

گردآورنده : شرکت بهساز شفا تجهیز

تحریک مغناطیسی مغز یا TMS چیست؟

تحریک مغناطیسی مغز یا TMS (Transcranial Magnetic Stimulation)، به معنای تحریک مغناطیسی فراجمجمه‌ای است روشی غیرتهاجمی و بدون درد برای تحریک مغز با استفاده از میدان مغناطیسی است که از طریق کویل در مجاورت پوست سر ایجاد می شود و هدف آن تغییر در عملکرد فیزیولوژیک قسمت هایی مشخص از مغز است. کویل، پالس‌های مغناطیسی کوتاه مدتی ایجاد می‌کند که هر پالس مغناطیسی به سهولت و بدون درد، از پوست سر و استخوان و پرده‌های مغز گذشته و به نورون‌های عصبی می‌رسد و باعث فعالیت کوتاه مدت نورون‌های عصبی مربوطه می‌گردد. چنانچه پالس‌ها بصورت متوالی و به سرعت تجویز شدند تحت عنوان repetitive TMS یا rTMS نامیده شده که قادر به ایجاد تغییرات پایدارتری در فعالیت مغزی است.

طبق مطالعات متعددی که در مورد اختلالات روانپزشکی و  نورولوژیک در زمینه متابولیسم مناطق مغزی متناظر با انواع امراض انجام شده، این نکته استنباط شده است که افزایش یا کاهش متابولیسم مناطق خاصی از مغز منجر به ایجاد علایم می‌گردد. به عنوان مثال افزایش فعالیت ناحیه پشتی جانبی پره فرونتال راست یا کاهش فعالیت ناحیه پشتی جانبی پره فرونتال چپ و یا عدم تقارن این دو ناحیه می‌تواند اختلال افسردگی اساسی ایجاد کند. بر این اساس با مهار یا تحریک مناطق مذکور می‌توان در تخفیف یا درمان اختلال مربوطه اقدام کرد. این عمل در rTMS با ایجاد میدان مغناطیسی و اعمال آن از روی پوست سر صورت می‌گیرد. فرکانس پالس ایجادشده (تعداد پالس در ثانیه) تعیین کننده خاصیت مهاری یا تحریکی بر روی نورون‌های مغزی است.

از TMS در درمان اختلالاتی روانی ، همچنین تشخیص و درمان اختلالات نورولوژیک و توانبخشی استفاده می شود. روش TMS   تکنیک نوینی است و قدمت زیادی ندارد. اما در همین زمان محدود بعنوان روش درمانی و تشخیصی کاربردهای وسیع و متنوعی برای این روش اثبات شده است . سالانه صدهاهزار بیمار برای درمان افسردگی مقاوم به درمان ، توانبخشی سکته مغزی و سایر بیماری ها یا بمنظور مشخص شدن نقشه دقیق نواحی مربوط به تکلم و حرکت در قشر مغز قبل از اقدام به عمل جراحی وهمچنین اقدامات تحقیقی دیگر ، زیر دستگاه TMS  می روند.

این درمان به این دلیل محبوب شده است که غیر سیستمیک (در جریان خون گردش پیدا نمی کند) و غیر تهاجمی (بدون عمل جراحی) است. علاوه بر این، ثابت شده که این روش بدون عوارض جانبی ای که بیماران در صورت مصرف دارو تجربه می کنند، می باشد. میدان تاثیری بر روی پوست و استخوان ندارد اما نورون های مغز با این تغییر کوتاه مدت در میدان مغناطیسی تحت تاثیر قرار می گیرند. این امر بطور موثری موجب القای یک جریان الکتریکی در آکسون های نورون های موجود در قشر مغز می شود. این نورون ها پیام را در جسم سلولی خود و نورون های مجاور و متصل انتقال می دهند.

این تکنولوژی از آنجایی که می تواند عملکرد مغز را تنظیم و تعدیل کند، پتانسیل بالایی در ایفای نقش درمانی برای بیماری های اعصاب و روان را دارد. در این خصوص، تحریک مغناطیسی مغز بصورت مکرر به منظور درمان اختلال افسردگی اساسی (MDD) و درمان اختلال وسواس فکری عملی توسط سازمان غذا و داروی آمریکا تایید شده است و گزارش شده که در درمان سایر اختلالات اعصاب و روان از جمله اختلال دو قطبی، اسکیزوفرنی، و دیگر بیماریهای نورولوژیک مانند ، وزوزگوش، میگرن ، دمانس ، پارکینسون ، ام اس و … نیز توانبخشی سکته مغزی و ضایعه های نخاعی و اختلالات تکلم بطور معناداری موفقیت آمیز می باشد.
تحریک مغناطیسی مغز (TMS) روشی موثر است که مزایای بسیاری نسبت به درمان های سنتی برای اختلالات روانی، توانبخشی پس از سکته مغزی، فعالیت های غیر طبیعی مغز و بسیار از اختلالات دیگر دارد. TMS بویژه برای بیمارانی که نمی توانند دارو مصرف کنند یا دارو درمانی منفعتی برایشان نداشته است، بسیار مناسب می باشد.

تکنولوژی TMS  همچنین وسیله با ارزش در علوم اعصاب است از TMS  برای بررسی عکس العمل قشر مغز و پلاستیسیتی ، ونیز برای مطالعه ارتباطات و راه های کورتیکو اسپینال و کورتیکو کورتیکال ، وکشف و بررسی ارتباط بین فعالیت مغزی و رفتار،ومطالعه اثر فارماکولوژیک داروها و سایرمداخلات بر روی مغز استفاده می کنند. به استناد تحقیقات منتشر شده ای  که درPub  -Med وجود دارد، اغلب این تحقیقات در پنج سال اخیرمی باشد و حالا یعنی سال 2015 که این مقدمه برای کتاب TMS نوشته می شود ،سالی بیش از هزار مقاله در Pub-Med به چاپ می رسد. درحال حاضر آزمایشات انجام شده در مورد TMS   مربوط به اثر بخشی TMS  بر روی بیماری های مختلف مانند اتیسم ، صرع ، وزوزگوش ، پارکینسون ، میگرن ، توان بخشی سکته های مغزی ، اسکیزوفرنی و آلزایمر می باشد.

اولین دستگاه مدرن تحریک مغناطیسی مغز در سال ۱۹۸۵ توسط دکتر آنتونی بارکر در دانشگاه شفیلد انگلستان ساخته شد. دستگاه TMS دارای دو بخش اصلی کویل (سیم پیچ) و خازن می باشد. جریان الکتریسیته در خازن ها ذخیره می شود و در زمانی که درمانگر مشخص می کند تخلیه بار الکتریکی صورت می گیرد و باعث ایجاد میدان مغناطیسی در کویل می شود. کویل بر روی سطح پوست سر مراجع ، ناحیه ای از مغز که ما تمایل به ایجاد تغییراتی در آن داریم قرار می گیرد و در نهایت باعث تغییراتی در عملکرد مغز می شود. تا سال ۲۰۰۰ استفاده تشخیصی از دستگاه TMS کاربرد اولیه دستگاه محسوب می شد اما از اواسط دهه ۹۰ میلادی اولین استفاده های درمانی TMS در درمان افسردگی مورد پژوهش قرار گرفت.

تحریک مغناطیسی مغز (TMS) چگونه عمل می کند؟

اپراتور سر بیمار را در وضعیت مناسبی قرار می‌دهد و اقدام به اندازه‌گیری پارامترهای خاصی بر روی جمجمه بیمار می‌نماید تا محل دقیق قرارگیری کویل دستگاه بر روی منطقه مورد نظر مغز مشخص شود. سپس شروع به تعیین آستانه حرکتی (Motor Threshold) بیمار نموده که عبارت است از حداقل قدرت مغناطیسی مورد نیاز جهت ایجاد انقباض در دست بیمار که از فردی به فرد دیگر متفاوت می باشد. این عمل با تنظیم دستگاه جهت تولید تک پالس (Single Pulse) صورت می‌گیرد. تعیین آستانه حرکتی به متخصصین را امکان می دهد تا برنامه درمانی مختص هر فرد را طرح‌‌ریزی نماید تا بیمار میزان مناسبی از انرژی مغناطیسی را دریافت کند نه بیشتر از حد نیاز و نه کمتر از ایجاد اثرات درمانی.
پس از این اقدامات مجدداً کویل بر اساس اختلال بیمار در محل مربوطه روی سر وی قرار می‌گیرد. در طی پروسه درمان، بیمار تنها صدای کلیک و ضربه مختصر ناشی از ایجاد پالس در ناحیه زیر کویل را احساس خواهد کرد.
در کل جلسه درمانی اپراتور حضور داشته و بیمار را پایش می‌کند و در صورت تمایل بیمار جلسه درمان را قطع می‌نماید. هر جلسه درمان ۴۰-۲۰ دقیقه طول می‌کشد و عموماً به میزان ۳-۵ روز در هفته تکرار می‌شود. کل دوره درمانی ۴-۶ هفته به طول می‌انجامد که بسته به نوع اختلال ، شدت آن و میزان پاسخ درمانی بیمار متغیر است.

دستگاه تحریک مغناطیسی مغز(TMS)در چه مواردی کاربرد دارد؟

همانگونه که اشاره شد ،در اکتبر سال ۲۰۰۸ میلادی استفاده از TMS برای درمان اختلال افسردگی و وسواس فکری- عملی مورد تایید سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) قرار گرفت و در سال ۲۰۱۴ میلادی FDA استفاده از دستگاه پرتابل TMS را برای بیماران مبتلا به میگرن مورد تایید قرار داد دستگاه تحریک مغناطیسی مغز در بیماریهای عصبی عضلانی ، نظیر  پارکینسون ,دردهای ریشه عصبی و فیبرو میالژی و استروک در حال تحقیقات تکمیلی قبل از تاییدیه FDA می باشد.

در حال حاضر TMS در درمان بیماری های دیگر نیز مورد استفاده قرار می گیرد. تاکنون مطالعات نشان داده اند که TMS اثرات درمانی مطلوبی بر علائم منفی اسکیزوفرنی، توهمات شنیداری اسکیزوفرنی، اختلال درد نوروپاتیک مزمن ، کاهش ولع مصرف در بیماران مبتلا به سوء مصرف مواد دارد. اثر بخشی این روش در سایر اختلالات روانپزشکی مانند ، اختلالات اضطرابی و توهمات شنوایی و علایم منفی بیماری اسکیزوفرنیا که به درمان دارویی مقاوم بوده اند نیز مشخص گردیده است. همچنین از تحریک مغناطیسی در بیماری نورولوژیک از جمله سکته مغزی، پارکینسون استفاده شده است با اثرات قابل توجه درمانی همراه بوده است.

کاربردهای تحریک مغناطیسی مغز (TMS) در درمان بیماری های مختلف

از تحریک مغناطیسی مغز در درمان بسیاری از بیماری ها استفاده می شود از جمله:
– سردرد
– افسردگی دو قطبی
– درد مزمن در پا، کمر، گردن و عضلات
– افسردگی شدید
– استرس پس از سانحه
– ام اس
– علایم منفی اسکیزوفرنی
– بیماری پارکینسون
– اختلال وسواس فکری عملی
– توانبخشی سکته مغزی
– اختلالات روانی
– فعالیت غیر طبیعی مغز
– بیحسی و گزگز دست و پا
روش کار تحریک مغناطیسی مغز

مراحل انجام TMS

در ابتدا یک ارزیابی جامع توسط پزشک انجام می شود تا مشخص شود که آیا تحریک مغناطیسی مغز از نظر بالینی برای شما مناسب است یا خیر. این ارزیابی شامل جمع آوری سابقه ی کامل داروهای مصرفی و بررسی خطرات و مزایای شناخته شده ی انجام تحریک مغناطیسی مغز برای درمان بیماری شما می باشد. پس از اینکه مشخص شد که این روش بهترین گام در درمان شما است، پزشک دوره ی درمانی شامل محل انجام درمان، دفعات درمان و مدت زمان آن را مورد بحث قرار می دهد. بیمار در طول جلسات درمانی بیدار و هوشیار می باشد. متخصص عوارض جانبی را بصورت روزانه بررسی کرده و بیمار بصورت مستمر با روانشناس یا فیزیوتراپ در ارتباط خواهد بود.
پس از اینکه روانشناس یا فیزیوتراپ پاسخدهی بیمار به روش تحریک مغناطیسی مغز را تایید کرد، یک برنامه ی درمانی شامل پنج جلسه در هفته به مدت ۴ تا ۶ هفته و بین ۲۰ تا ۳۰ جلسه ی درمانی برای بیمار تنظیم می شود. هر جلسه تقریباً 30دقیقه بطول می انجامد.

می‌تواند فعالیت و عملکرد مدارهای خاصی از مغز را اندازه‌گیری کند. عمدتاً از این روش برای اندازه‌گیری ارتباط بین قشر حرکتی اولیه و عضله‌ها استفاده می‌شود تا آسیب‌دیدگی‌هایی را که در اثر شرایطی همچون موارد زیر ایجاد می‌شوند، ارزیابی نمود:

• سکته مغزی
• مولتیپل اسکلروزیس (MS)
• اسکلروزیس آمیوتروفیک جانبی
• اختلالات حرکتی
• بیماری نورون حرکتی
• صدمات و آسیب‌دیدگی‌ها
• سایر اختلالات مربوط به اعصاب جمجمه، صورت و نخاع

کاربردهای درمانی

تحریک مغناطیسی مغز (TMS) را می‌توان در حوزه‌های زیر بکار گرفت:

• مغز و اعصاب (نورولوژی): نوروپاتی دیابتی، میلوپاتی، بیماری پارکینسون، مولتیپل اسکلروزیس (MS)، انسفالوپاتی، درد نوروپاتیک: میگرن، سکته مغزی، دیستونی، وزوز گوش (زنگ زدن گوش).
• روان‌پزشکی: بیماری آلزایمر، افسردگی، اسکیزوفرنی.
• ارتوپدی: کاهش زمان دوره بهبودی در شکستگی‌ها (مقاله دیرجوش خوردن استخوان(

بازتوانی در بیماران سکته مغزی با بکارگیری TMS

سکته مغزی نوعی اختلال نورولوژیک ناگهانی است که به علت بروز اختلال در عروق کانونی قابل انتساب به مغز و خونرسانی نامناسب به قسمت هایی از مغز رخ می دهد.

اگر خون‌ رسانی به قسمتی از مغز دچار اختلال شده و متوقف شود ، این قسمت از مغز دیگر نمی‌تواند عملکرد طبیعی خود را داشته باشد.این وضعیت را اصطلاحاً سکته مغزی می‌نامند.

این عارضه ی مغزی می‌تواند به دلایلی مانند بسته شدن یا پاره شدن یکی از رگ‌ های خون‌ رسان مغز ایجاد شود.سکته ی مغزی در مردان بیشتر از زنان شایع است.

بعد از سکته مغزی افراد دچار ناتوانایی هایی شامل بی حسی یک طرفه بدن، اختلال در بلع غذا ، اختلال تکلم، ناتوانی های حرکتی و‌ شناختی و سایر مشکلات میشوند. که با درمان درست و زود هنگام توسط تحریک الکترومغناطیسی مغز با دستگاه TMS بسیاری از این مشکلات قابل درمان می باشد.

آمار سکته مغزی در ایران نیز چندان مناسب نیست، پزشکان ایرانی می گویند افراد در ایران ۱۰ سال زودتر از سایر کشورها به سکته مغزی مبتلا می شوند.

اختلال در بلع ، اختلال تکلم ، ضعف یک طرفه اندام ها ، سرگیجه و عدم توانایی در راه رفتن شایعترین عوارض سکته مغزی هستند.

افرادی که دچار این عارضه می شوند قبل از تشکیل شبکه جدید درمغز با تحریک‌ الکترو‌مغناطیسی توسط دستگاه TMS بر روی نورون ها بسیاری از مشکلاتشان رفع میگردد.

میزان آسیب های وارده به فرد مبتلا و از دست رفتن توانایی آنها به شدت سکته و سرعت عمل در درمان بستگی دارد.نوع و شدت آسیب بستگی به مکان آسیب دیده در مغز نیز دارد.

چگونگی بروز سکته مغزی

سکته مغزی ایسکمیک در پی کنده شدن پلاک یا لخته از عروق بزرگتر و گیر کردن آن در عروق کوچک مغزی و در نتیجه عدم خونرسانی به قسمتی از مغز رخ می‌دهد.

سکته مغزی هموراژیک نیز به دلیل پارگی عروق مغزی و تجمع خون در قسمت هایی از مغز رخ می دهد.

علائم سکته مغزی

• ضعف و بی حسی یک طرف صورت و بدن (در موارد شدید منجر به فلج شدن می شود)
• اختلال بینایی مانند تاری دید و دید دوتایی
• اختلال در بلع غذا
• اختلال در تکلم (بریده بریده حرف زدن)
• اختلال حافظه
• اختلال در درک موقعیت
• ناتوانی در حفظ تعادل
• سردرد و سرگیجه ناگهانی

عوامل افزایش دهنده خطر

• کم تحرکی و عدم انجام فعالیت های ورزشی
• ابتلا به بیماری های قلبی_عروقی و دیابت
• مصرف بی رویه نمک و چربی
• چاقی و اضافه وزن
• سیگار کشیدن و استعمال سایر دخانیات
• رژیم نامناسب غذایی 

درمان سکته مغزی

سکته مغزی یک وضعیت اورژانسی بوده و بیماری که به آن دچار شده در کمترین زمان ممکن باید به بیمارستان منتقل شود.

داروهای رقیق کننده خون و کاهنده فشار در اغلب بیماران مبتلا به این بیماری خط اصلی درمان هستند.

برای درمان اختلال بلع برای بیمار لوله ای از طریق بینی به معده فرستاده میشود و تغذیه بیمار از طریق این لوله انجام میگیرد‌ و در صورتی که اختلال بلع بیمار طولانی شود ، تغذیه از طریق سوراخی در معده انجام می شود.

اختلال تکلم و ضعف یک طرفه اندام ها  را میتوان با تحریک‌ مغناطیسی مغز با دستگاه tms به همراه فیزیوتراپی تخصصی به بهترین نحو‌ ممکن درمان کرد، همچنین این تکنیک موثرترین مداخله برای افزایش سطح هوشیاری و تسریع ریکاوری ، در روزهای اولیه بروز علائم تلقی می گردد.

نکته بسیار مهم در رابطه با tms درمانی و فیزیوتراپی و کاردرمانی این است که بعد از ایجاد این علائم بدنبال سکته مغزی ، تنها زمان طلایی چند هفته ای تا چند ماهه برای درمان آنها وجود داشته و اگر این درمان ها با تاخیر صورت گیرد تاثیر کمتری در بهبودی بیمار دارد و توصیه میشود تحریک مغناطیسی مغز با دستگاه tms و فیزیوتراپی تخصصی بلافاصله بعد از ایجاد این عارضه مغزی صورت گیرد.

سکته مغزی با تحریک مغناطیسی نورون‌های مغزی و درمان به موقع و درست قابل درمان است. زمان طلایی بعد از سکته مغزی برای درمان بیمار تا شش ماه بعد از بروز سکته می باشد.

برخی مبتلایان به سکته مغزی به دلیل ناتوانی های ایجاد شده ، دچار افسردگی ، بیخوابی و پرخاشگری نیز می شوند و از آنجاییکه در بسیاری از موارد ، بیمار نمیتواند آن را بازگو کند ، همراهان و خانواده بیمار باید به این مسئله توجه ویژه ای داشته باشند‌، تحریک مغناطیسی مغز با دستگاه tms پروتکل درمانی مجزایی برای درمان آسیب نورون های مغزی در صورت وجود این علائم را نیز دارا می باشد.

افرادی که که دچار ناتوانی های حرکتی و شناختی و مشکلات بینایی و تکلم بعد ار بروز این عارضه مغزی شده اند، با تحریک مغناطیسی مغز در ۶ ماه اول بروز سکته بهبودی چشم‌گیری را بدست می آورند.

تحریک مغناطیسی مغز با تاثیر گذاری بر روی نورون های مغزی باعث بهبود بیمار  از طریق ایجاد ارتباطات و مسیرهای جدید نورونی و بایپس سلول های آسیب دیده و نوروپلاستیسیتی می شود.

هر چقدر از زمان ۶ ماهه بعد از بروز سکته که زمان طلایی درمان نام دارد دور شویم درصد بهبودی کم‌تر می شود.درمان درست بعد از این عارضه می تواند بسیاری از مشکلات فرد مبتلا به سکته را برطرف کند.

استفاده از دستگاه tms تحریک‌ مغناطیسی مغز به همراه سایر درمان‌ های توانبخشی در افراد مبتلا به این عارضه مغزی شایع در درمان بسیاری از عوارض آن نقش موثر دارد.

درمان بیماران پارکینسون با بکارگیری TMS

بیماری پارکینسون یک اختلال مزمن در دستگاه عصبی است. این عارضه حداقل 500000 نفر را درگیر خود کرده است. پارکینسون بخشی از مغز به نام گانگلیاهای قاعده‌ای را درگیر می‌کند. گانگلیاهای قاعده‌ای با کنترل کردن تعادل مواد شیمیایی مثل دوپامین و سیگنال‌های الکتریکی در بین نقاط کلیدی مغز، حرکات بدن را تنظیم می‌کنند. در زمان عملکرد صحیح، ساختارهای گانگلیاهای قاعده‌ای برای تأمین نیازهای بدن، تغییراتی را در خود ایجاد می‌کنند. زمانی که شما به بیماری پارکینسون مبتلا باشید برخی از سلول‌های عصبی در گانگلیاهای قاعده‌ای که مسئول تولید دوپامین هستند به شکل صحیح فعالیت نکرده و سلول‌ها نمی‌توانند به خوبی سیگنال‌های درگیر در تحرکات بدن را منتقل کنند. درنتیجه بدن نمی‌تواند حرکات مختلف عضلات در بخش‌های مختلف بدن را هماهنگ کند.

خطر بروز پارکینسون در آقایان بیشتر از خانم‌هاست. بیماری پارکینسون با سلول‌های مغزی به نام نورون‌ها شروع می‌شود که حرکات را کنترل می‌کنند. نورون‌ها ماده‌ای به نام دوپامین را ترشح می‌کنند. بیماری پارکینسون زمانی بروز پیدا می‌کند که نورون‌ها مرده و سطح دوپامین در مغز کاهش یابد. تصور می‌شود که کمبود دوپامین باعث ایجاد آثاری مثل حرکات غیرعادی بدن شود.

نادیده گرفته شدن علائم اولیه‌ی بیماری پارکینسون آسان است به‌خصوص اگر این علائم به صورت گاه و بیگاه ظاهر شوند. در صورت مشاهده‌ی علائمی به طور مکرر، زمان آن رسیده است که به پزشک مراجعه کنید.

متخصصین ما در کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی امید ،با هدف بر درمان بیماری پارکینسون ،جدیدترین روش‌های درمانی مانند تحریک مغناطیسی مغز، فیزیوتراپی و یا ورزش را برای بیماران پارکینسونی توصیه و تجویز می‌کنند.

علل

بیماری پارکینسون در اثر عواملی چون موارد زیر ایجاد می‌شود:

عوامل ژنتیکی

برخی از مطالعات نشان می‌دهند که ژن‌ها در ایجاد بیماری پارکینسون نقش دارند. تقریباً 15 درصد افراد مبتلا به پارکینسون یک سابقه‌ی فامیلی از این بیماری دارند.

افرادی که بستگان نزدیک آنها (مثل والدین یا خواهر و برادر) به بیماری پارکینسون مبتلا هستند در خطر بیشتری برای ابتلا به این عارضه قرار دارند. همچنین گفته می‌شود که خطر بروز این بیماری در صورتی که تعداد زیادی از بستگان شما به آن مبتلا نباشند پایین است.

یکی از راه‌های احتمالی، جهش در ژن‌هایی است که مسئول تولید دوپامین و برخی از پروتئین‌های خاص لازم برای عملکرد مغز می‌باشند.

سالخوردگی

افزایش سن در بروز پارکینسون نقش دارد. سالخوردگی مهم‌ترین عامل خطر برای بیماری پارکینسون می‌باشد.

محققین معتقدند که عملکرد مغز و دوپامین با افزایش سن رو به کاهش می‌گذارند. این مشکل فرد را نسبت به پارکینسون آسیب پذیرتر می‌کند.

محیط

شواهدی وجود دارد که محیطی که فرد در آن قرار دارد نیز در ایجاد پارکینسون دخیل است. قرار گرفتن در معرض برخی از مواد شیمیایی نیز می‌تواند با ایجاد پارکینسون رابطه داشته باشد. این مواد می‌توانند آفت کش هایی شامل حشره‌کش، علف‌کش و قارچ‌کش باشد.

پارکینسون را به طور بالقوه به نوشیدن مقادیر کافی آب و مصرف مقدار مناسب منگنز نیز مربوط دانسته‌اند.

همه‌ی افرادی که در معرض این عوامل محیطی قرار می‌گیرند به پارکینسون مبتلا نخواهند شد. برخی از محققین معتقدند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی منجر به بروز بیماری پارکینسون می‌شود.

اجسام لویی

اجسام لویی به توده‌های غیرطبیعی پروتئینی گفته می‌شود که در ساقه‌ی مغز افراد مبتلا به بیماری پارکینسون یافت می‌شود. این توده‌ها دارای پروتئینی هستند که سلول‌ها توانایی تخریب آن را ندارند. این توده‌ها سلول‌های درون مغز را احاطه کرده و باعث ایجاد اختلال در عملکرد آن‌ها می‌شوند.

توده‌هایی از اجسام لویی باعث تخریب مغز در طولانی‌مدت می‌شوند. این مشکل سبب ایجاد اختلال در هماهنگی حرکات در بیماران مبتلا به پارکینسون خواهد شد.

کاهش دوپامین

دوپامین یک ماده‌ی شیمیایی انتقال‌دهنده‌ی عصبی است که در انتقال پیام‌ها بین نقاط مختلف مغز دخیل است. سلول‌هایی که دوپامین تولید می‌کنند در افراد مبتلا به پارکینسون آسیب دیده‌اند.

بدون وجود دوپامین کافی، مغز نمی‌تواند به خوبی پیام‌ها را ارسال و دریافت کند. این اختلال سبب از دست دادن توانایی بدن برای هماهنگ کردن حرکات می‌شود. این مشکل سبب اختلال در راه رفتن و تعادل خواهد شد.

یکی از پیشرفته ترین روش‌های درمان پارکینسون تحریک مغناطیسی عمیق مغزآن است که به روش Deep TMS معروف می باشد  که برای این مهم حتما باید میدانی با بزرگی 4 تسلا یا بزرگتر ایجاد شود. این روش در اواخر سال 2007 میلادی در اروپا معرفی شد.
تاثیر این تکنیک همچنین به صورت گسترده در روند بهبودی بیماران دیستونی دیده شده این روش در درمان بیماری‌های اختلال حرکتی و یا غیر حرکتی کاربرد زیادی دارد مثل پارکینسون ، دیستونی، لقوه و ترمور، تورت، وسواس و موارد خاص صرع و تشنج.

در روش های قدیمی که سوزاندن و تخریب هسته های عمقی مغز انجام می شد ، مثل سوزاندنablation  با رادیوفرکونسی و یا روش هایی که جدیدا معرفی شده مثل فوکوس اولترا سوند ، فقط علایم رامی توان در یک نیمه بدن کنترل کرد،  ولی روش Deep TMS دو طرفه است و مهمترین مزیت آن بعد از دو طرفه بودن قابل کنترل بودن پارامترهای درمانی آن است که در واقع می‌توان پارامترها را کم و زیاد کرد . همچنین میزان ارائه مغناطیس به بیمار قابل تنظیم است و این روش در صورت انجام صحیح آن عارضه خاصی ندارد.

البته باید به این نکته توجه داشت که این روش درمان قطعی  بیماری نیست و حتماً باید بیماران پس از طی دوره درمانی تحت نظارت نورولوژیست و یا متخصص طب فیزیکی مربوطه داروهای تنظیم شده خود را مصرف نمایند و با این روش فقط مصرف داروها کمتر و کنترل علائم بهتر می‌شود ، در واقع می توان جمع بندی کرد روش Deep TMS برای درمان اختلالات کارکردی مغز یک روش پذیرفته شده است .

مزایای درمان TMS کدامند؟

سه فایده شاخص TMS عبارتند از اثربخشی سریع، حداقل عوارض جانبی و بهبود علائم شناختی.

تعداد جلسات  TMS،ده تا بیست جلسه است که ۲ ماه به طول می انجامد. شروع اثرات TMS در دو هفته بعد از شروع درمان خواهد بود. انتظار می رود اثرات درمانی TMS تا جلسه پنجم ۲۰ درصد باشد.

در قیاس با درمان های دارویی که با گذشت نزدیک به یک الی دو ماه از شروع درمان اثرات اولیه درمان را می‎‌توان مشاهده کرد، درمان TMS در طی دو ماه به اتمام می رسد.

.

مزایای این درمان چیست؟
– نیازی به بیهوشی نمی باشد.
– غیر تهاجمی است.
– به خوبی قابل تحمل است.
– می تواند کاملاً بصورت سرپایی انجام شود- بیمار می تواند خود به محل درمان مراجعه کرده و بازگردد و همچنین فعالیت های معمول روزمره از جمله شغل خود را حتی در همان روز درمان انجام دهد.
– اطلاعات فعلی نشان دهنده ی کارایی این روش در بیمارانی است که مصرف دارو در درمان افسردگی آنها بی تاثیر بوده است.
– ممکن است گزینه ای مناسب برای بیمارانی باشد که درمان با الکتروشوک (ECT) برای آنها موثر بوده است.
– اختلال حافظه ای قابل توجهی وجود ندارد.

دارای حداقل عوارض جانبی در بین درمان های متداول در روانپزشکی می باشد. همانطور که قبلاً ذکر شد TMS تنها بخشی از مغز را که با اختلال مراجع مرتبط است هدف قرار می دهد و همین باعث می شود که ما کمترین عوارض جانبی را در این درمان داشته باشیم.

نکته قابل توجه مرتبط با فواید درمان TMS بهبودی علائم شناختی بیماران مبتلا به اختلال های روانپزشکی است. تقریباً  تمامی بیماران مبتلا به اختلال های روانپزشکی مبتلا به مشکلات شناختی هستند. اختلال در توجه و تمرکز و حافظه جزء مشکلات شایع بیماران است که TMS قادر به بهبودی این علائم است.

در طول درمان چه چیزی احساس می شود؟
در حین درمان تحریک مغناطیسی مغز، بیمار احساس ضربه بر روی پوست سر خود خواهد داشت. در این درمان صدای بلندی تولید می گردد بنابراین از گوشگیر استفاده می شود. شایع ترین واکنش منفی مربوط به این درمان، درد در پوست سر یا احساس ناراحتی در حین درمان فعال است. این واکنش مختصر بوده، شدت آن خفیف تا متوسط است و پس از اولین هفته از درمان نیز بطور قابل توجهی کاهش می یابد.

بیمار در حین تحریک مغناطیسی مغز چه انتظاری باید داشته باشد؟
در این درمان از بیحسی یا آرام بخش استفاده نمی شود و بیمار در حین درمان بیدار و هوشیار است. بیمار قادر خواهد بود که پس از درمان رانندگی کند و کار یا سایر فعالیت های روزمره ی خود را بلافاصله از سر بگیرد.

بیمار پس از تحریک مغناطیسی مغز چه انتظاری باید داشته باشد؟
از آنجایی که در تحریک مغناطیسی مغز از بیحسی یا آرام بخش استفاده نمی گردد، بیمار در طول جلسه ی درمانی خود کاملاً هوشیار است. بیمار قادر خواهد بود که پس از درمان رانندگی کند و کار یا سایر فعالیت های روزمره ی خود را بلافاصله از سر بگیرد.

نتایج روش تحریک مغناطیسی مغز چه زمانی بروز پیدا میکند؟
بیشتر بیماران تا هفته ی چهارم درمان متوجه نتایج آن خواهند شد، هرچند این زمان برای هر فردی متفاوت بوده و برخی بیماران ممکن است در مدت زمان کمتری متوجه مزایای این درمان شوند. در حین درمان یک روانشناس با شما مشاوره کرده و میزان پیشرفت را ارزیابی می کند.

چه کسانی نباید تحریک مغناطیسی مغز را انجام دهند؟
درمان تحریک مغناطیسی مغز نباید برای افرادی انجام شود که دارای اجسام جدا نشدنی فلزی حساس به نیروی مغناطیسی در سر یا سایر بخش های بدن خود که در فاصله ی ۳۰ سانتیمتری از سیم پیچ مغناطیسی نورواستار قرار می گیرند، هستند. اجسامی که ممکن است این نوع فلز را داشته باشند عبارتند از:
– گیره ها یا کویل های انوریسم
– استنت
– محرک های قابل کاشت
– الکترودهای جهت نظارت بر فعالیت مغز
– ایمپلنت های فرومغناطیسی در چشم ها یا گوش ها
– ترکش های گلوله و دیگر قطعات یا اجسام فلزی کاشته شده در سر
این درمان همچنین نباید برای بیماران دارای دستگاه های قابل کاشت که توسط سیگنال های فیزیولوژیکی مانند ضربان ساز قلب و غیره کنترل می شوند، مورد استفاده قرار بگیرد.

تحریک مغناطیسی مغز (TMS) برای چه بیمارانی مناسب است؟

گاهی اوقات مراجعین در مورد کاربردهای درمانی دیگر TMS این سوال را می پرسند: در حالی که FDA این دستگاه را برای اختلال افسردگی تایید نموده است آیا استفاده درمانی آن در اختلال های دیگر قانونی و اخلاقی می باشد؟ درمان های off-label به درمانی گفته می شود که همراستا با تاییدیه FDA به کار گرفته نمی شود اما از نظر اخلاقی و قانونی منعی برای استفاده از آن وجود ندارد. برای مثال داروهای ضدافسردگی SSRI ( بازدارندهای بازجذب سروتونین) مانند فلوکستین، سرترالین، پاروکستین برای درمان افسردگی ، وسواس و موارد دیگر مورد تایید FDA هستند اما در درمان برخی از اختلال های دیگر مانند انزال زودرس، اختلال اضطراب فراگیر، میگرن، فیبرومیالژی، سنکوپ بصورت off-label استفاده می شوند. در TMS هم مانند درمان های دارویی به غیر از کاربرد مورد تایید FDA از این دستگاه بصورت  off-label استفاده می گردد و منع قانونی و اخلاقی وجود ندارد.

تفاوت بین تحریک مغناطیسی مغز (TMS) و الکتروشوک درمانی (ECT) چیست؟

اکثر مراجعین TMS را با ECT اشتباه می گیرند. از درمان ECT از دهه ۲۰ میلادی تاکنون استفاده می شود. استفاده از الکتروشوک درمانی تا ۳۰ سال اول بخاطر عواض جانبی شدید آن درمانی نامتعارف محسوب می شد. اما در حال حاضر عوارض این درمان کاملاً تخفیف یافته و تنها عارضه جانبی آن ، عوارض شناختی مانند اختلال در حافظه است.

علت اصلی عوارض جانبی الکتروشوک درمانی این است که مغز را بصورت کلی تحریک می کند، در حالی که TMS باعث تحریک کانونی و کاملاً موضعی مغز می گردد. در الکتروشوک درمانی، الکترودهای تحریک بر روی یک و یا دو نیمکره قرار می گیرند و بصورت منتشر کل مغز را تحت تاثیر قرار می دهند. اما در تحریک مغناطیسی مغز، دقیقاً همان ناحیه ای که با بیماری فرد مرتبط است هدف قرار می گیرد. این ویژگی در ECT باعث می شود نواحی که نیازی به تحریک ندارند و علت اختلال نیستند، تحت تاثیر این تحریک قرار می گیرند و عملاً این گونه تحریک باعث بوجود آمدن عوارض جانبی نیز می گردد. برای مثال متاثر شدن نواحی گیجگاهی باعث مشکلات حافظه می گردد. از این رو در TMS، عوارض جانبی ناخواسته ای که در الکتروشوک درمانی تجربه می شود را در اینجا نخواهیم داشت.

تمایز دیگر TMS از ECT :

در دهه ۶۰ میلادی محققان متوجه شدند برای ایجاد اثرات ضد افسردگی توسط تحریک مغز نیازی به ایجاد تشنج نیست. تحریک های شبه تشنجی و زیر آستانه تشنج نیز این امکان را فراهم می کند تا بتوانیم تغییراتی را در قشر مغز ایجاد نماییم و همان اثرات ضد افسردگی را مشاهده نماییم. این ویژگی منحصربفرد TMS باعث می شود که برای اجرای جلسات درمانی دیگر نیازی به بیهوشی و بستری کردن مراجع نباشد و درمان کاملاً بصورت سرپایی انجام شود.

در نهایت سوالی که مطرح می شود این است که آیا درمان افسردگی با TMS  به اندازه درمان افسردگی با ECT موثر خواهد بود؟ پژوهش ها تا کنون نشان داده اند که اثربخشی TMS در درمان بیماران افسرده مقاوم به درمان دارویی برابر با ECT است به استثنای بیماران افسرده ای که دارای علائم سایکوتیک می باشند.

آیا درمان افسردگی با TMS به اندازه درمان افسردگی با ECT موثر خواهد بود؟

پژوهش ها تاکنون نشان داده اند که اثربخشی تحریک مغناطیسی مغز (TMS) در درمان بیماران افسرده مقاوم به درمان دارویی برابر با ECT است، به استثنای بیماران افسرده ای که دارای علائم سایکوتیک می باشند.

آیا TMS عوارض جانبی دارد؟

عوارض TMS بسیار محدود هستند. یکی از شایع ترین عوارض درمان TMS، سردرد است. این عارضه جانبی ناشی از پاسخ پوست سر به میدان مغناطیسی دستگاه است. معمولاً در طی جلسات ۱ الی ۳ درمانی TMS وقوع این عارضه جانبی محتمل است. درمان با TMS باعث تشدید میگرن نمی شود. سردرد ناشی از عوارض TMS صرفاً بر اساس واکنش پوست سر به میدان مغناطیسی دستگاه است. بنابراین اتفاقی در سطح قشر مغز روی نمی دهد که باعث سردرد شود. در صورت وقوع سردرد می توانید از مسکن های معمول (ژلوفن) استفاده کنید. معمولاً این سردرد ها استمرار پیدا نمی کنند و بعد از مدتی برطرف می شود.

دستگاه TMS به دلیل استفاده از یک سیستم خنک کننده مبتنی بر مکش هوا و همچنین تولید جریان الکتریکی در کویلی که بر روی سر قرار گرفته صداهایی را ایجاد می‌نماید. این صداها آسیبی به آستانه شنیداری مراجع وارد نمی کند اما در صورتی که باعث آزار وی شود می توان از گوش گیر استفاده کرد.

یکی از عارضه های جانبی احتمالی TMS تشنج مخصوصا در افراد با سابقه صرع است. تا قبل از سال ۱۹۹۵ هیچ چارچوب بالینی مشخصی برای مسائل ایمنی کار با دستگاه وجود نداشت برای همین هم بیشترین تشنج ها که حدوداً نزدیک به ۱۰ مورد است تا آن زمان گزارش شد. از آن زمان تاکنون با به کار بردن راهبردهایی در جهت ارتقاء ایمنی، میزان تشنج ناشی از TMS به حداقل رسیده است. افزایش میزان خطر وقوع تشنج به مواردی نظیر مصرف الکل، وابستگی به داروهای بنزودیازپین، استفاده از داروهای روانپزشکی که بر روی آستانه تشنج اثر می گذارند بستگی دارد. به همین دلیل قبل از شروع درمان تمامی موارد احتمالی موثر بر تنشج توسط پزشک چک می گردد.

آیا روش های درمانی مشابه rTMS وجود دارد؟

روش rTMS در زیرمجموعه بزرگتری تحت عنوان درمان‌های تحریکی مغز قرار می‌گیرد. در تمام این روش‌ها هدف از درمان تحت تأثیر قرار دادن فعالیت نورون‌های مغزی از طریق روشی غیردارویی است. از سایر روش‌ها می توان به ECT تشنج درمانی،VNS تحریک عصب واگ،  DBS تحریک عمقی مغز و … اشاره کرد. ECT از 70 سال قبل در درمان روانپزشکی به کار می‌رود و اثر بخشی آن هم مورد تأیید قرار گرفته است. این روش از سایر روش‌های تحریک مغزی در دسترس تر است.

سوالات رایج درباره­ی تحریک مغناطیسی مغز :

بیمار در هنگام تحریک مغناطیسی ترانس کرانیال یا تی ام اس چه چیزی احساس می‌کند؟

در طول درمان شما در یک صندلی راحت نشسته و به صورت دراز کش قرار می‌گیرید. شما کاملاً بیدار و هوشیار هستید و می‌توانید در طول درمان صحبت کنید. هیچ داروی جدیدی در درمان تی ام اس استفاده نمی‌شود. بیشتر بیماران قبل از شروع درمان تی ام اس به مواردی که مرتباً مصرف می‌کردند ادامه می‌دهند. پزشک یا کارکنان تی ام اس قبل از شروع جلسه ، کویل آهنربایی را در قسمت مناسب پوست سر قرار می‌دهد. قبل از شروع درمان باید کلیه گیره های موی فلزی، سمعک ، گوشواره و عینک را بردارید. معمولاً بیماران در حین درمان از هدفون استفاده می‌کنند یا به موسیقی گوش می‌دهند تا صدای کلیک تجهیزات به حداقل برسد.

چه مدت طول می‌کشد تا با تی ام اس بهتر شویم؟ 

موفق ترین درمان های تی ام اس برای افسردگی زمانی اتفاق می‌افتد که بیماران تحت درمان با تی ام اس هر روز در هفته به مدت دو تا شش هفته یا در کل 10-۳۰ جلسه درمانی قرار می‌گیرند. اغلب در طی چند هفته اول تغییر خلق و خوی قابل توجهی مشاهده نمی‌شود. در آزمایشات بالینی ، درصد کمی از بیماران به تجربه بیش از ۳۰ درمان برای رهایی از علائم افسردگی نیاز داشتند. در پایان هفته دوم درمان تی ام اس، دیگران متوجه مزایای قابل توجهی از تی ام اس شدند. در بیمارستان باتلر ، جلسات تی ام اس در بلوک های ۱ ساعته برنامه ریزی شده است.

آیا تی ام اس زمینه های دیگر عملکرد مغز را مختل می‌کند یا شخصیت من را تغییر خواهد داد؟

یكی از مزایای تی ام اس، نسبت به سایر درمان های ضد افسردگی ، صحت حاصل از آن در كار بر روی ناحیه مورد نظر مغز یا “هدف” است. تی ام اس به پزشکان این امکان را می‌دهد تا قسمت های بسیار خاصی از مغز را هدف قرار دهند و به سایر مناطق مغز شما تاثیری نمی‌گذارند. تی ام اس به مشکلات حافظه یا اختلالات دیگر در تفکر منجر نمی‌شود. این شخصیت فرد را تغییر نمی‌دهد ، اگرچه وقتی بیماران از علائم افسردگی رهایی می‌یابند ، توانایی تفکر و عملکرد آن‌ها به طور معمول بهبود می‌یابد.

آیا تی ام اس همان ECT است؟ 

خیر ، تی ام اس مانند درمان الکتروکونوالسیو (ECT) نیست. ECT که معمولاً تحت عنوان “شوک درمانی” شناخته می‌شود ، درمانی برای افسردگی است که از الکتریسیته برای تولید فعالیت‌های مانند تحریک در مغز استفاده می‌کند، در حالی که بیمار در اثر بیهوشی در “خواب” می باشد. ECT یکی از مؤثرترین روش های درمانی برای افسردگی شدید محسوب می‌شود ، اما عوارض جانبی می‌تواند قابل توجه باشد. تی ام اس به دلیل روش تحریک مستقیم مغز برای تسکین افسردگی ، شبیه به ECT است. با این حال ، تی ام اس درمانی است که در بیمار بیدار یا هوشیار انجام می‌شود. نیازی به بیهوشی یا آرام بخش نیست. انرژی مغناطیسی ، به جای برق ، در طول تی ام اس بر روی پوست سر اعمال می‌شود.

آیا لازم است که مصرف داروهایم را برای دریافت تی ام اس درمانی متوقف کنم؟ 

خیر لازم نیست. این تصمیم به صورت فردی صورت می‌گیرد. در حین ارزیابی مشاوره قبل از درمان ، پزشک در مورد این موضوع با شما بحث خواهد کرد ، توصیه هایی در مورد استفاده از داروها در طول درمان تی ام اس در بیمارستان باتلر ارائه می‌دهد.

چه کسانی از روش درمانی تی ام اس سود نمی‌برند؟ 

افراد دارای سابقه تشنج برای روش درمانی تی ام اس مناسب نیستند. تی ام اس در افرادی که دارای فلزات حساس مغناطیسی ، فرومغناطیسی یا دیگر موارد حساس به موارد مغناطیسی هستند که در سر خود کاشته شده است یا بالای شانه قرار دارد، منع مصرف دارد. مثال‌ها شامل کاشت حلزون حلقوی ، الکترود یا محرک کاشته شده ، گیره های آنوریسم یا سیم پیچ ، استنت و قطعات گلوله است. افراد دارای بریس یا پر کننده های فلزی برای درمان قابل قبول هستند. قبل از اولین جلسه تی ام اس، بیماران برای حضور در شرایط پزشکی (اختلال تشنج یا صرع) و هرگونه عوامل خطر اساسی که می‌تواند استفاده از تی ام اس را از نظر بالینی بی خطر کنند ، به دقت مورد معاینه قرار می‌گیرند.

تفاوت بین تی ام اس و داروهای ضد افسردگی چگونه در چه مواردی است؟ 

تی ام اس یک روش درمانی متمرکز است که هیچ گونه اثر سیستمیکی ندارد زیرا در جریان خون حرکت نمی‌کند. داروها اصولا از طریق جریان خون و وارد شدن به آن عمل می‌کنند. از آنجایی که این روش غیر سیستمیک است ، عوارض جانبی دارو مانند تغییرات وزن ، خشکی دهان ، خستگی ، اختلالات جنسی و موارد بی شمار دیگر را به همراه ندارد.

* توجه به این نکته مهم است که داروها به بسیاری از افراد مبتلا به افسردگی کمک کرده اند. پزشکان این مسئله را تشخیص داده اند ، و اگرچه تی ام اس یک روش درمانی بدون دارو است اما پزشکان به احتمال زیاد شما را در مورد داروهایی که می‌توانید استفاده کرده و از مزایای آن استفاده بهره مند شوید، آگاه می‌سازد. به این ترتیب ، تی ام اس ، داروها و روان درمانی می توانند همه در جهت رسیدن به هدف بهبودی همکاری کنند